De traditionele thermostaat in de woonkamer is een bekend beeld. Een eenvoudige draaiknop of een klein digitaal schermpje met een paar knoppen waarmee u de temperatuur instelt. Het is een systeem dat zijn werk doet, maar vaak op een wat domme manier. Het is als een lichtschakelaar: aan of uit. U bent niet thuis? De verwarming staat misschien onnodig te loeien. U komt onverwacht eerder thuis? Dan stapt u een koud huis binnen. In een tijd waarin we steeds bewuster omgaan met energie en comfort, is er een intelligentere oplossing: de slimme thermostaat. Dit apparaat is niet zomaar een opvolger van de oude thermostaat; het is de regisseur van uw binnenklimaat, die comfort en besparing naadloos met elkaar verbindt.
Een slimme thermostaat lijkt op het eerste gezicht misschien op zijn voorganger, maar onder de motorkap schuilt een wereld van verschil. Het is in feite een kleine computer die is ontworpen om uw verwarmingssysteem zo efficiënt en comfortabel mogelijk aan te sturen. De ‘slimheid’ zit hem in een aantal kernfuncties die hem onderscheiden van een standaard (programmeerbare) thermostaat.
Meer dan alleen temperatuur regelen
Het meest fundamentele kenmerk van een slimme thermostaat is zijn verbinding met het internet via uw wifi-netwerk. Deze verbinding opent een poort naar een reeks nieuwe mogelijkheden. De belangrijkste daarvan is de bediening op afstand via een app op uw smartphone, tablet of computer. Of u nu op kantoor bent, in de supermarkt staat of op vakantie bent aan de andere kant van de wereld, u heeft altijd en overal de controle over de temperatuur in uw huis. U kunt de verwarming lager zetten als u vergeten bent dit te doen, of juist alvast aanzetten zodat u bij thuiskomst in een behaaglijk warm huis stapt.
Het lerende vermogen
Sommige geavanceerde slimme thermostaten gaan nog een stap verder. Ze zijn zelflerend. In de eerste weken na installatie observeren deze thermostaten uw leefpatroon. Wanneer staat u op? Wanneer vertrekt u naar uw werk? Hoe laat komt u doorgaans weer thuis? Welke temperatuur vindt u prettig op welk moment van de dag? Op basis van deze observaties stelt de thermostaat zelfstandig een optimaal verwarmingsschema op. Het is alsof u een persoonlijke assistent heeft die uw voorkeuren voor comfort onthoudt en tegelijkertijd waakt over uw energierekening. U hoeft niet langer zelf ingewikkelde klokprogramma’s in te stellen; de thermostaat neemt u dit werk uit handen en past het schema dynamisch aan als uw routine verandert.
Communicatie met andere apparaten
Een slimme thermostaat staat zelden op zichzelf. Het is vaak een centraal onderdeel van een groter ‘slim huis’ ecosysteem. Dit betekent dat hij kan communiceren met andere slimme apparaten in uw woning. Denk bijvoorbeeld aan een koppeling met slimme raamsensoren. Detecteert de sensor dat er een raam openstaat in de woonkamer? Dan kan de thermostaat de verwarming in die ruimte tijdelijk uitschakelen om te voorkomen dat u letterlijk voor de buitenlucht stookt. Of een koppeling met uw agenda: ziet de thermostaat dat u een afspraak buitenshuis heeft, dan kan hij de temperatuur automatisch verlagen.
De belangrijkste voordelen op een rij
De overstap naar een slimme thermostaat is een investering, maar wel een die zich op meerdere fronten terugbetaalt. De voordelen zijn grofweg te verdelen in drie categorieën: besparing, comfort en inzicht.
Aanzienlijke energiebesparing
Dit is voor veel mensen de belangrijkste reden om een slimme thermostaat te overwegen. Door intelligenter te verwarmen, kan een aanzienlijke besparing op de energierekening worden gerealiseerd. De besparing komt uit verschillende bronnen:
- Niet onnodig verwarmen: De thermostaat weet wanneer er niemand thuis is en schakelt de verwarming automatisch lager of uit. Dit is de grootste winst.
- Geofencing: Via de locatie van uw smartphone (geofencing) weet de thermostaat dat u onderweg naar huis bent. Hij begint dan precies op tijd met opwarmen, zodat het huis comfortabel is bij uw aankomst, zonder dat de verwarming uren van tevoren al aan moest.
- Weersafhankelijk stoken: De thermostaat haalt online weersvoorspellingen op. Is er een zonnige middag voorspeld? Dan houdt hij hier rekening mee en zal hij minder hard stoken, omdat de zon het huis gratis mee opwarmt.
- Efficiënter opwarmen: Veel slimme thermostaten leren hoe lang uw huis nodig heeft om op te warmen. Ze starten de ketel precies op het juiste moment om op het gewenste tijdstip de doeltemperatuur te bereiken, in plaats van te vroeg te beginnen.
Afhankelijk van uw stookgedrag, de isolatie van uw woning en het type thermostaat kan de besparing oplopen tot wel 15-25% op uw stookkosten.
Optimaal comfort in huis
Besparen is belangrijk, maar comfort is dat evenzeer. Een slimme thermostaat zorgt ervoor dat deze twee hand in hand gaan. U hoeft nooit meer thuis te komen in een koud huis of wakker te worden in een kille slaapkamer. De temperatuur is altijd precies zoals u het wilt, op het moment dat u het wilt. Het comfort wordt nog groter wanneer u kiest voor een systeem met zoneregeling. Hierbij worden de radiatoren in verschillende kamers voorzien van slimme radiatorknoppen. Hiermee kunt u de temperatuur per kamer afzonderlijk regelen. Zo kunt u de studeerkamer overdag behaaglijk warm maken, terwijl de slaapkamers koel blijven. ’s Avonds draait u het om: een comfortabele temperatuur in de woonkamer en een koele, frisse slaapkamer. Dit levert niet alleen een enorm comfortvoordeel op, maar ook extra besparingen, omdat u alleen de ruimtes verwarmt die u op dat moment gebruikt.
Inzicht in uw energieverbruik
Kennis is macht, ook als het om energieverbruik gaat. Een slimme thermostaat fungeert als een soort financieel adviseur voor uw energiehuishouding. Via de bijbehorende app krijgt u gedetailleerde rapporten over uw verbruik. U kunt precies zien hoeveel uur de ketel heeft gedraaid, wat de invloed van de buitentemperatuur was en hoe uw instellingen het verbruik hebben beïnvloed. Deze rapporten maken abstracte getallen op de energierekening concreet. U ziet direct het effect van uw gedrag. Heeft u de thermostaat een graadje lager gezet? U ziet de volgende dag of week het resultaat in de grafieken. Dit inzicht stelt u in staat om bewuster keuzes te maken en uw stookgedrag verder te optimaliseren.
Hoe werkt een slimme thermostaat in de praktijk?
De theorie klinkt veelbelovend, maar hoe vertaalt zich dat naar de dagelijkse praktijk? Van installatie tot gebruik, een slimme thermostaat is ontworpen om het u zo makkelijk mogelijk te maken.
Installatie en compatibiliteit
De installatie van een slimme thermostaat is in veel gevallen zelf te doen als u een beetje handig bent. De meeste fabrikanten leveren duidelijke instructies en online video’s. Echter, het hart van het systeem is de verbinding met uw cv-ketel. Hier is enige kennis van zaken vereist. Er zijn grofweg twee soorten aansturing: ‘aan/uit’ en ‘modulerend’ (vaak via het OpenTherm-protocol).
Een aan/uit-thermostaat geeft de ketel een simpel signaal: volledig aan of volledig uit. Een modulerende thermostaat kan de ketel veel preciezer aansturen, door hem bijvoorbeeld op 30% van zijn vermogen te laten branden. Dit is veel efficiënter en comfortabeler. Om optimaal te profiteren van de slimme functies, is een modulerende aansturing aan te raden. Controleer daarom altijd of uw cv-ketel het OpenTherm-protocol ondersteunt en of de slimme thermostaat van uw keuze hiermee compatibel is. Bij twijfel is het verstandig om de installatie over te laten aan een erkende installateur.
De rol van geofencing en aanwezigheidsdetectie
Twee sleuteltechnologieën die de slimme thermostaat zijn intelligentie geven, zijn geofencing en aanwezigheidsdetectie. Geofencing creëert een virtuele cirkel rondom uw huis. Zodra uw smartphone deze cirkel binnenkomt, krijgt de thermostaat een seintje om de verwarming in te schakelen. Verlaat de laatste persoon met een gekoppelde smartphone het huis, dan gaat de verwarming automatisch in de bespaarstand.
Aanwezigheidsdetectie werkt iets anders. Sommige thermostaten hebben een ingebouwde infraroodsensor die beweging detecteert. Zien ze een tijdje geen beweging meer in de kamer, dan gaan ze ervan uit dat er niemand thuis is en verlagen ze de temperatuur. Deze twee systemen vullen elkaar vaak aan voor een zo nauwkeurig mogelijke bepaling van uw aanwezigheid.
Verschillende soorten slimme thermostaten
| Soort slimme thermostaat | Compatibiliteit | Programmeerbaarheid | Connectiviteit |
|---|---|---|---|
| Nest Learning Thermostat | Compatibel met veel HVAC-systemen | Zelflerend programma | Wifi-connectiviteit |
| Honeywell Lyric T6 | Compatibel met de meeste HVAC-systemen | 7-daagse programmering | Wifi-connectiviteit |
| Tado Slimme Thermostaat | Compatibel met de meeste HVAC-systemen | Adaptieve programmering | Wifi-connectiviteit |
De markt voor slimme thermostaten is divers. Niet elk model is hetzelfde en de beste keuze hangt af van uw wensen en uw woonsituatie.
De zelflerende thermostaat
Dit is de meest ‘handen-vrije’ optie. Modellen zoals de Google Nest Learning Thermostat leren van uw gedrag en bouwen zelfstandig een schema op. U hoeft de thermostaat de eerste week alleen maar handmatig hoger en lager te zetten op de momenten die u prettig vindt. De thermostaat neemt dit patroon over. Dit type is ideaal voor mensen met een relatief regelmatig levenspatroon die zo min mogelijk omkijken willen hebben naar hun verwarmingssysteem.
De programmeerbare slimme thermostaat
Deze categorie, met populaire modellen van merken als Tado, Honeywell en Netatmo, geeft u meer controle. U stelt zelf een vast schema in via de gebruiksvriendelijke app, bijvoorbeeld per dag van de week. Dit schema wordt vervolgens verrijkt met slimme functies zoals geofencing, weersafhankelijke regeling en bediening op afstand. Dit type is perfect voor mensen die graag zelf de touwtjes in handen houden en een onregelmatiger leven leiden, waarbij een zelflerend algoritme misschien minder goed zou werken.
Systemen met zoneregeling
Dit is de meest geavanceerde en complete oplossing. Hierbij wordt de centrale thermostaat gecombineerd met slimme thermostaatknoppen op de radiatoren in verschillende kamers of zones. Hiermee krijgt u de ultieme controle over het klimaat in uw huis. U kunt de badkamer ’s ochtends voorverwarmen tot 22 graden, terwijl de slaapkamer op 17 graden blijft. De kinderkamer kan een constante temperatuur hebben, terwijl de ongebruikte logeerkamer niet wordt verwarmd. Systemen van onder andere Tado, Honeywell (Evohome) en Netatmo bieden deze mogelijkheid. Het is een grotere investering, maar levert maximaal comfort en het hoogste besparingspotentieel op, met name in grotere huizen.
Waar moet u op letten bij de aanschaf?
Voordat u een slimme thermostaat aanschaft, zijn er een aantal belangrijke punten om te overwegen om een miskoop te voorkomen.
Compatibiliteit met uw verwarmingssysteem
Zoals eerder genoemd, is dit het allerbelangrijkste punt. Controleer of uw ketel een aan/uit- of een modulerende (OpenTherm) aansluiting heeft. Een slimme thermostaat die modulerend kan werken op een ketel die dit ondersteunt, is altijd de meest energie-efficiënte keuze. Raadpleeg de handleiding van uw ketel of de website van de fabrikant.
Abonnementskosten en functionaliteit
Let goed op het verdienmodel van de fabrikant. Bij sommige merken zijn alle functies inbegrepen in de aankoopprijs van het apparaat. Andere merken werken met een abonnementsmodel, waarbij u maandelijks of jaarlijks een bedrag betaalt voor toegang tot bepaalde geavanceerde functies, zoals geofencing of gedetailleerde verbruiksrapporten. Reken dit mee in de totale kosten over de levensduur van het product.
Privacy en gegevensbeveiliging
Een slimme thermostaat is verbonden met het internet en verzamelt data over uw leefpatroon. Het is daarom essentieel om te kiezen voor een gerenommeerd merk dat privacy en databeveiliging serieus neemt. Controleer hoe het bedrijf omgaat met uw gegevens en of de communicatie tussen de app, de thermostaat en de servers versleuteld is. Kies voor merken die hier transparant over zijn.
Gebruiksgemak van de app
U zult de thermostaat voornamelijk bedienen via de bijbehorende app. Het is dus van groot belang dat deze app overzichtelijk, intuïtief en stabiel is. Lees recensies van andere gebruikers in de App Store of Play Store en bekijk online video’s om een indruk te krijgen van de interface. Een onhandige app kan het gebruiksgemak van zelfs de slimste thermostaat tenietdoen.
Uiteindelijk is een slimme thermostaat veel meer dan een handige gadget. Het is een verstandige investering in de toekomst van uw woning. Het is de dirigent van uw huiselijk klimaatorkest, die ervoor zorgt dat comfort en efficiëntie in perfecte harmonie samenspelen. Door u controle, inzicht en automatisering te bieden, stelt het u in staat om te genieten van een comfortabel huis en tegelijkertijd een bewuste en actieve bijdrage te leveren aan een lagere energierekening en een duurzamere wereld.
FAQs
Wat zijn slimme thermostaten?
Slimme thermostaten zijn thermostaten die verbonden zijn met het internet en op afstand bediend kunnen worden via een smartphone, tablet of computer. Ze kunnen ook zelflerend zijn en zich aanpassen aan de levensstijl en voorkeuren van de gebruiker.
Hoe werken slimme thermostaten?
Slimme thermostaten werken door het verzamelen van gegevens over het energieverbruik en de voorkeuren van de gebruiker. Ze kunnen deze gegevens gebruiken om het verwarmingsschema automatisch aan te passen en energie te besparen.
Wat zijn de voordelen van slimme thermostaten?
Enkele voordelen van slimme thermostaten zijn dat ze energie kunnen besparen, het comfort in huis kunnen verbeteren, op afstand bediend kunnen worden en inzicht kunnen geven in het energieverbruik.
Zijn slimme thermostaten makkelijk te installeren?
De installatie van slimme thermostaten kan variëren afhankelijk van het merk en model, maar over het algemeen zijn ze ontworpen om eenvoudig zelf te installeren. Het kan echter verstandig zijn om een professionele installateur in te schakelen voor de installatie.
Zijn slimme thermostaten compatibel met alle verwarmingssystemen?
Niet alle slimme thermostaten zijn compatibel met alle verwarmingssystemen. Het is belangrijk om te controleren of de gekozen slimme thermostaat compatibel is met het huidige verwarmingssysteem voordat deze wordt aangeschaft.
